Pages

Monday, April 24, 2017

''प्रतित्य-समुत्पाद''


भिक्षुहरू हो, यदि मलाइ कसैले "तंपाइ पहिले थियो कि थिएनन्? भविष्यमा हुने छ कि छैन् ? वा तंपाइ अव हुने छ कि छैन् ?" भनि प्रश्न सोधेमा म यस्तो जवाफ दिने छु। 
"म पहिलको समयमा थियो थिएनन् त्यस्तो होइनन्। म भविष्यमा हुन्छ हुदैनन् त्यस्तो होइनन्। र,अब हुन्छ हुदैनन् त्यो पनि होइनन्।"
भिक्षुहरू हो, जसले प्रतीत्य-समुत्पादको सिदान्तलाइ बुझिन्छन्। त्यसले धर्मलाइ पनि बुझिन्छन। जसले धर्मलाइ बुझ्छ,त्यसले प्रतित्य-समुत्पादलाइ बुझ्छ। 
भिक्षुहरू हो, जस्तैः गाइबाट दुध,दुधबाट दही,दहीबाट मक्खन,मक्खनबाट घिउँ बन्छन्। जुन समय म दुध हुन्छ। त्यस समयमा त्यसलाइ न दही भन्छन्, न घिउ भन्छन्, न मक्खन नै भन्छन्। त्यस्तै जुन समय दही हुन्छ। त्यो समयमा त्यस्लाइ न घिउ भन्छन्, न दुध भन्छन, न मक्खन नै भन्छन्। यसरी नै भिक्षुहरू हो, जुन समय मेरो भुत कालको जन्म थियो।त्यति बेला मेरो भुतकालको जन्म सत्य थियो। त्यति बेला वर्तमान र भविष्यको जन्म असत्य थियो। जब मेरो भविष्यकालमा जन्म हुने छन्। त्यतिबेला भविष्यकालको जन्म सत्य हुने छन्।भुत र वर्तमान-कालको जन्म असत्य हुने छन्। यति बेला मेरो वर्तमानको जन्म छन्। त्यसैले यो समय मेरो यो जन्म नै सत्य हो। भुत र भविष्यको जन्म असत्य हो।
भिक्षुहरू हो, यहाँ लाैकि संज्ञा छ। तर निरूक्तियाँ छ।लाैकिक प्रज्ञप्ति छ- यसको तथागत व्यवहार गर्छ।तर, यसमा फसिदैनन्।
भिक्षुहरू हो, जिव(अात्मा) र शरीर भिन्न भिन्नै हो यस्तो मत राख्नेले। श्रेष्ठ जिवन व्यतीत गर्न सकिदैनन्। त्यस्तै जिव(अात्मा) र शरीर एउटै हो यस्तो मत राख्नेले पनि श्रेष्ट जिवन व्यतीत गर्न सकिदैनन्।
त्यसैले भिक्षुहरू हो, यि दुवै मतलाइ छोडेर तथागत विचको धर्मको उपदेश दिन्छन-
अविद्या हुनाले सस्कार, संस्कार हुनाले विज्ञान, विज्ञान हुनाले नामरूप, नामरूप हुनाले अायतन, अायतन हुनाले स्पर्श, स्पर्श हुनाले वेदना, वेदना हुनाले तृष्णा, तृष्णा हुनाले उपादान, उपादान हुनाले भव, भव हुनाले जन्म, जन्म हुनाले बुढा,मृत्यु,दुख,मानसिक चिन्ता र पिडा हुन्छ। यसरी यो सबै दुख स्कन्धको उत्पति हुन्छन। यसैलाइ प्रतीत्य-समुत्पाद भनिन्छन्।

No comments:

Post a Comment